Boynun ön tarafında bulunan ve çeşitli nedenlerle büyüyen tiroid bezinin cerrahi operasyonla alınması işlemine guatr ameliyatı denilmektedir.
Tiroid bezi T3 ve T4 adı verilen iki hormon salgılayarak metabolizmayı ve organ fonksiyonlarını düzenler. Ancak tiroid bezinin fazla veya az çalışması durumunda olumsuzluklar ortaya çıkar. Çok çalıştığı duruma hipertiroidi, az çalıştığı duruma ise hipotiroidi denilmektedir.
Tiroid bezinin muayanesi elle yapılabilir ancak kesin sonuç için ultrasonografi gerekir. Nodül saptanması durumlarında ise sintigrafi gerekir. Göğüs kafesine doğru bir büyüme varsa tamografi tercih edilir.
Tiroid operasyonları; kanser veya iyi huylu tiroid nodülleri, guatr veya hipertiroidi durumlarında yapılmaktadır.
Hasta genel anestezi ile uyutulduktan sonra boynun ön yüzüne yatay bir kesi açılır. Tiroid bezinin damarları bağlanıp kesilir ve ardından tiroid bezinin büyük bir kısmı alınır. Ameliyat esnasında tiroid bezlerine yakın olan ses çıkarma fonksiyonlarına, paratiroit bezlerine ve sinirlere dikkat edilmelidir. Kötü huylu bir hastalık şüphesi varsa tiroid bezinin tamamı alınmalıdır. Ameliyat esnasında yaranın kenarını bir dren takılabilir. Bu, ameliyatta oluşabilecek sızmaların vakumla dışarı çıkarılmasını sağlar.
Ameliyat sonrası birkaç saat içerisinde hasta kendine gelir, konuşabilir. Hatta ağızdan gıda alabilir. Ameliyattan bir gün sonrada taburcu olabilir.
Guatr ameliyatı iki risk taşımaktadır. Bunların birincisi tiroid bezlerinin ses tellerine giden sinirlerle çok yakın olması, ikincisi ise paratiroid bezinin zedelenmesi riskidir. Herhangi bir olumsuzlukla karşılaşmamak için operasyon esnasında ses tellerine giden sinirler ile paratiroid bezlerinin zedelenmemesine dikkat edilmelidir.
Çok ciddi bir hastalıktır. Tedavisi gecikirse kalp büyümesi, kalpte ritim bozukluğu, kalp yetmezliği, yüksek tansiyon rahatsızlıklar görülür ve ani ölümlere yol açabilir.
Tiroid az salgılandığında hipotiroidide, fazla salgılandığında ise hipertiroidi oluşur.
Az salgılandığı durumlarda (hipotiriodi) metabolizma yavaşladığı için kilo alma, halsizlik, depresyon, devamlı uyku hali, eklem ağrıları, saç dökülmesi ve cilt kuruluğu görülür.
Aşırı salgılandığında (hipertiroidi) ise metabolizma hızlandığı için çarpıntı, zayıflama, ellerde titreme, terleme, saçlarda incelme ve dökülme, sinirlilik ve halsizlik gibi şikâyetler görülür.
Nodüller normalde 1-2 mm ile 2 cm arası büyüklüktedir. 2 cm’ye ulaştığında ise şişkinlik nedeniyle dışarıdan görülmeye başlar. Nodüller 3-4 cm’ye geldiğinde ise mutlaka ameliyatla alınması gerekir.
